Rękojeść nastawna to element zaciskowy służący do szybkiego mocowania lub blokowania pozycji współpracujących części. Dzięki specyficznej budowie, umożliwia ona zachowanie zalet połączenia gwintowego, minimalizując jednocześnie niedogodności związane ze stosowaniem tradycyjnej śruby i nakrętki.
Dokręcanie i odkręcanie kluczem nakrętki sześciokątnej jest procesem czasochłonnym i uciążliwym dla operatora, szczególnie w przypadkach, gdy aplikacja wymaga częstych przezbrojeń. Sposobem znacznie ułatwiającym pracę z tego typu połączeniami będzie zastosowanie w tych miejscach dźwigni zaciskowych, niewymagających używania dodatkowych narzędzi.
Rękojeść przestawna składa się z wewnętrznie gwintowanej tulei lub gwintowanej szpilki oraz połączonego z nią wielokarbem ramienia przestawnego. Ramię, zazwyczaj normalnie zasprzęglone, umożliwia przeniesienie momentu obrotowego na tuleję lub szpilkę. Osiowe odciągnięcie rękojeści powoduje wysprzęglenie mechanizmu. W celu przestawienia ramienia dźwigni w trakcie zaciskania, należy unieść ją tak, aby nastąpiło rozłączenie wieloklinów i przekręcić do żądanej pozycji. Zwolnienie uchwytu skutkuje automatycznym powrotem ramienia i ponownym zazębieniem sprzęgła (rys. 1).
Rys. 1 Budowa rękojeści nastawnej na przykładzie GN 300
Mechanizm niektórych dźwigni zaciskowych oferowanych przez E+G bywa również odwrotny, tj. ramię w pozycji spoczynku nie jest sprzężone z korpusem i można nim dowolnie obracać, a zasprzęgla się poprzez wciśnięcie. Wysprzęglenie następuje automatycznie w momencie puszczenia rękojeści, poprzez sprężynę powrotną (rys. 3). Tego typu dźwignie nastawne nazywa się bezpiecznymi, ponieważ uniemożliwiają one omyłkowe zwolnienie lub zaciśnięcie połączenia. Warto stosować je w miejscach, w których przypadkowe potrącenie uchwytu mogłoby doprowadzić do wypadku.
Rys. 2 Rękojeści nastawne GN 300
Poza szybkim i wygodnym dokręcaniem i odkręcaniem połączeń bez użycia dodatkowych narzędzi, rękojeści nastawne posiadają szereg innych zalet. Szczególnie wartą podkreślenia jest możliwość pracy przy bardzo ograniczonym zakresie obrotu ramienia.
Dźwignie przestawne są użyteczne szczególnie w sytuacjach, kiedy kąt obrotu ramienia jest ograniczony brakiem miejsca. Sprzęgło pozwala na przestawianie ramienia w dowolną pozycję, bez luzowania zacisku rękojeści. Istotna jest również opcja przestawienia ramienia dźwigni w najdogodniejsze położenie po zaciśnięciu połączenia gwintowego, tak by nie kolidowała z pozostałymi (np. ruchomymi) elementami maszyny i żeby nie stanowiła zagrożenia dla operatora (np. wystając poza krawędź urządzenia lub linii produkcyjnej).
Rys. 3 Budowa mechanizmu dźwigni nastawnej bezpiecznej na przykładzie GN 312
Dźwignie nastawne doskonale sprawdzą się w przemyśle maszynowym, jako elementy do szybkiego przezbrajania oraz ustawiania przestawnych łączników, służących do mocowania czujników, głowic znakujących, bocznych band przenośników, zaciskania regulowanych obejm itp. Rękojeści takie muszą cechować się wytrzymałością na średnie i duże momenty dokręcania, podwyższone temperatury oraz odpornością na działanie środków smarnych. W takich miejscach najlepiej sprawdzą się m.in. GN 300, GN 101, GN 212.3, GN 125, GN 6337.3, ERZ.
Do zastosowań w sprzęcie rehabilitacyjnym, sportowym, a także estradowym, gdzie niezwykle istotna jest ergonomia, ciekawe wzornictwo i dostępność rozszerzonej gamy kolorystycznej dedykowane są rękojeści z serii ERX, MRX, GN 300.1.
Rys. 4 Rękojeści nastawne MRX
Natomiast w przypadku miejsc narażonych na działanie warunków atmosferycznych konieczne jest zastosowanie dźwigni odpornych na korozję, np. ERX-SST, MRX-SST, GN 300.1, GN 101.1, GN 126.1.
W środowiskach o podwyższonych wymogach odporności na korozję, choćby w przypadkach kontaktu z wodą morską, w zakładach chemicznych ale przede wszystkim niemal w każdym miejscu w zakładach przemysłu spożywczego i farmaceutycznego wymaga się stosowania dźwigni o podwyższonej odporności na czynniki chemiczne. W tych ostatnich przypadkach jest bardzo pożądana higieniczna konstrukcja, bez zbędnych szczelin i o dużych promieniach krawędzi oraz niska chropowatość powierzchni. Jednocześnie, rękojeści takie powinny charakteryzować się wytrzymałością na umiarkowane i duże momenty dokręcania. Dźwignie rekomendowane do powyższych zastosowań to np. GN 300.5, GN 300.6, a w mniej higienicznych aplikacjach GN 212.5, GN 125.5.
Link do grupy produktów:
Dźwignie zaciskowe
Informacje o pełnej ofercie ELESA+GANTER znajdują się w nowym katalogu podstawowym 038 (wersja polskojęzyczna) lub na stronie: www.elesa-ganter.pl.
Jeśli nie posiadasz katalogu – zamów.
źródło: Elesa+Ganter Polska
